Giữa cái phảng phất hiu quạnh của mùa đông, chợt đâu đó vang lên lời ca dịu dàng, ấm nồng của người mẹ trẻ làm bao người thấy bồi hồi: “Nào ngủ đi con mùa đông đang tới ngoài hiên/Nào ngủ đi con mùa đông trên cánh bầy chim/Bình yên bình yên giấc nồng”. Đó chính là bài hát Ru con mùa đông của nhạc sĩ Đặng Hữu Phúc sáng tác năm 1986, giai phẩm vượt thời gian để lưu nhớ như lời ru yêu thương của người mẹ.
Nghe giai điệu mượt mà, dịu dàng đầy trìu mến này, không ai nghĩ rằng tác giả lúc ấy vẫn là chàng trai độc thân nhưng đầy lãng mạn. Nhưng đó là lẽ thường bởi có rất nhiều nhạc sĩ nổi tiếng thế giới như Tchaikovsky, Mozart, Beethoven… sinh thời đều có những bài nhạc để dành cho những phụ nữ ru con.
Với Đặng Hữu Phúc, đây là ca khúc song đôi nổi tiếng nhất được sáng tác vào thời điểm hoa niên đầy lãng mạn. Và hiển nhiên người con gái mà chàng nhạc sĩ đa tình muốn dành cho tất cả đó chính là “bông hồng – Ái Vân”. Nếu như bài Trăng chiều là bức tranh huyền diệu của một đêm Hồ Tây kỳ ảo, thanh tao thì Ru con mùa đông rõ ràng là lời ru. Khi đó Ái Vân đã có gia đình nhưng chưa có con, vậy mà chàng nhạc sĩ với tình yêu đơn phương trong sáng vẫn dành tặng cho người một bản nhạc ru con! Thực ra đó chỉ là cái cớ, giai đoạn này là thời điểm thăng hoa tột đỉnh của Đặng Hữu Phúc: ngoài là nhạc công biểu diễn piano chính của dàn nhạc giao hưởng Việt Nam, ông còn viết khí nhạc rất có giá trị. Ông có hẳn một tuyển tập gần 60 bài hát theo thể Romances đầy chất lãng mạn. Đây là công trình duy nhất do nhạc sĩ Việt soạn cho tới thời điểm này, bài Ru con mùa đông nằm trong tuyển tập này. Tuy nhiên, với duyên tình đặc biệt, bài hát này với giọng ca Ái Vân đã bay bổng lên bầu trời, dìu dặt trong lòng người yêu nhạc cho tới tận hôm nay.
Ru con mùa đông là lời của một người mẹ ru con bên nôi giữa một chiều mùa đông tinh khôi, trong veo. Ai ở Hà Nội thì hiểu mùa đông rất đẹp. Người viết bài biết nhà nhạc sĩ ở phố Lò Đúc nổi tiếng với những hàng cây sao đen cao vút suốt bốn mùa thanh mát. Với mùa đông thì con phố rợp bóng cây này càng có màu sắc riêng. “Nào ngủ đi con mùa đông đang tới ngoài hiên/Nào ngủ đi con mùa đông trên cánh bầy chim/Bình yên bình yên giấc nồng/Dịu êm dịu êm đóa hồng đòng đưa đòng đưa lá vườn”. Giai điệu nhẹ nhàng thoảng đưa theo đúng nhịp của chiếc nôi từ bàn tay người mẹ bên con. Chỉ có điều khác với những bài hát ru khác như bài Ru con dân ca Nam Bộ theo điệu Lý buồn như cánh lục bình trôi, hay Lời ru trên nương của Trần Hoàn (thơ Nguyễn Khoa Điềm) có chất lãng mạn bi tráng cách mạng, bài Mẹ yêu con của nhạc Nguyễn Văn Tý thiết tha, Ru con mùa đông của Đặng Hữu Phúc lại rất đơn giản, lời ca nhẹ nhàng được nhắc đi nhắc lại theo nhịp đưa nôi, giống như một bức tranh do người mẹ ngắm con vẽ lên với bao nhiêu yêu thương, khát vọng, bao nhiêu hạnh phúc về đứa con của mình. Nhưng sao lại ru con mùa đông? Người Hà Nội luôn thích mùa thu đông – thời điểm thể hiện tất cả những gì vẻ đẹp lãng mạn của miền đất cổ kính nhất. Với Đặng Hữu Phúc, chọn thời điểm mùa đông để viết với lý lẽ: chính mùa đông thì mới cần mẹ với hơi ấm tình thương cho con.
Người thể hiện đầu tiên ca khúc này – ca sĩ Ái Vân kể rằng chị xúc động không kém bài Trăng chiều của người bạn – nhạc sĩ. Tuy nhiên, mãi tới tận sau này khi đã trở thành người mẹ, Ái Vân mới thẩm thấu hết cái thuần khiết đằm thắm của bài hát. Cũng vì bài hát này mà trong chương trình “Giai điệu tự hào” tháng 3-2015 vừa qua, Ái Vân vượt vạn dặm về Việt Nam chỉ để hát bài này. Tuy nhiên, với sự hoàn mỹ của ca khúc, nhiều ca sĩ lớp sau như: Lan Anh, Vân Anh, Thái Bảo và Tam ca 3A… vẫn thể hiện rất hay, khó có sự so sánh đẳng cấp.
Thật tuyệt vời khi giữa mùa đông buốt giá, thánh thót lên một giai phẩm âm nhạc ru truyền tải hết vẻ đẹp tình thương của tình mẫu tử. Ru con mùa đông đã trở thành một món quà tinh thần mà bất cứ người mẹ trẻ nào cũng muốn dành cho con mình.
Dương Trang Hương
Ru con mùa đông
Nào ngủ đi con, mùa đông đang tới ngoài hiên Nào ngủ đi con, mùa đông trên cánh bầy chim. Bình yên bình yên giấc nồng Dịu êm dịu êm đóa hồng Đòng đưa đòng đưa lá vườn Ngày mai ngày mai nắng vàng Tỏa trong giấc mơ xinh Ngủ đi nhé con ngoan Nghe mẹ ru, lời ru mùa đông. Bình yên bình yên giấc nồng Dịu êm dịu êm đóa hồng Đòng đưa đòng đưa lá vườn Ngày mai ngày mai nắng vàng Mở trang sách thơm hương Ngủ đi nhé con ngoan Nghe mẹ ru, vầng trăng tình thương. Nào ngủ đi con, vầng trăng lên sáng vành môi Nào ngủ đi con, vầng trăng thơm ngát làn môi.
