Thị Mầu lên chùa
(chèo cổ)
THỊ MẦU: (ra nói) Này chị em ơi!
Nay mười tư mai đã là rằm
Ai muốn ăn oản thì năng lên chùa.
Chị em lên chùa từ bao giờ nhỉ?
TIẾNG ĐẾ:
Mười tư, rằm!
THỊ MẦU:
Thế mà Thị Mầu tôi mang tiếng lẳng lơ
Đò đưa cấm giá’ tôi lên chùa từ mười ba.
Mười ba,
Tôi lên chùa thấy tiểu mười ba
Thấy sư mười bốn, vãi già mười lăm
Tôi muốn cho một tháng đôi rằm
Trước vào lễ Phật, sau thăm vãi già
Tôi bước vào lễ Phật Thích Ca
Lễ đức Tam Thế, vua cha Ngọc Hoàng
(xưng danh)
Tôi Thị Mầu con gái phú ông
Thầy mẹ lôi lớn kính một lòng
Tiền cùng gạo lên chùa tiến cúng.
Bạch nhà sư trong ấy, cho chú tiểu ra nhận lễ, cho tôi còn về nào.
KÍNH TÂM:
A di đà Phật! Chào cô lên chùa!
THỊ MẦU:
A di đà Phật!
KÍNH TÂM:
A di đà Phật!
Tam Bảo Như Lai
Của ai phúc nấy
A di đà Phật! Cô cho biết tên để tôi vào lòng sớ!
THỊ MẦU:
Tên em ấy à?
Là Thị Mầu, con gái phú ông
Tuổi vừa đôi tám, chưa chồng đấy thầy tiểu ơi!
Chưa chồng đấy nhá
KÍNH TÂM:
A di đà Phật!
Khấn nguyện thập phương
Kính trình Tam Bảo
Lòng người có đạo
Đem của cúng dàng
Một nén cũng biên
Một đồng cũng kể
Tuy vân bạc lễ
Đãn kiến thành tâm
Phật tổ giám lâm
nam vi sáng tạo
Quỷ thần soi xét!
A di đà Phật! Tôi đã đèn nhang xong, mời cô vào lễ Phật.
THỊ MẦU:
Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ?
TIẾNG ĐẾ:
Ai lại đi khen chú tiểu thế cô Mầu ơi!
THỊ MẦU:
Đẹp thì người ta khen chứ sao!
Này chị em ơi,
Người đâu đến ở chùa này
Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang
Ấy mấy thầy tiểu ơi!
KÍNH TÂM:
Nam mô A di đà Phật
THỊ MẦU:
Ấy mấy thầy tiểu ơi!
TIẾNG ĐẾ:
Mẫu ơi mất bò rồi
THỊ MẦU:
Nhà tao còn ối trâu!
Này thầy tiểu ơi
Thầy như táo rụng sân đình
Em như gái rở, đi rình của chua.
Ấy mấy thầy tiểu ơi!
KÍNH TÂM:
Nam mô A di đà Phật.
TIẾNG ĐẾ:
Mầu ơi nhà mày có mấy chị em? Có ai như mày không?
THỊ MẦU:
Nhà tao có chín chị em, chỉ có mình tao là chín chắn nhất đấy!
TIẾNG ĐẾ:
Dơ lắm! Mầu ơi!
THỊ MẦU:
Kệ tao! Này thầy tiểu ơi, ăn với em miếng trầu đã nào,
rồi để mõ đấy em đánh cho!
KÍNH TÂM:
Nam mô A di đà Phật!
THỊ MẦU:
(hát ghẹo tiểu)
Ấy mấy thầy tiểu ơi
Song đứng trước của chùa
Tôi vào tôi gọi, thầy tiểu chẳng thưa, tôi buồn
Ấy mấy thầy tiểu ơi
Một cành tre, năm bảy cành tre
Phải duyên thời lấy, chớ nghe họ hàng
Ấy mấy thầy tiểu ơi!
Mẫu đơn giồng cảnh nhà thờ
Đôi ta chỉ quyết đợi chờ lấy nhau
Ấy mấy thầy tiểu ơi
Muốn cho có thiếp có chàng
Ba sáu mười tám, cơm hàng có canh
Ấy mấy thầy tiểu ơi!
Trúc xinh trúc mọc sân đình
Em xinh em đứng một mình chẳng xinh!
(nói)
Bỏ mõ em đánh cho nào! Người đâu thấy gái mà lại chạy thế!
(Kính Tâm bỏ chạy)
Chẳng trăm năm cũng một ngày
Gương kia còn đó, tấm áo này còn hơi
Chị em ơi, tôi lấy hơi thầy tiểu xem, chị em nhé!
À, kinh mõ của chú tiểu còn bỏ đó, thế nào cũng phải ra đây.
Tôi tìm chỗ nấp, thế nào tôi cũng nắm tận tay chú tiểu thì tôi mới nghe!
(nấp)
KÍNH TÂM: (ra, nói)
Ngẫm oan trái nhiều phen muốn khóc
Thấy nhân duyên nghĩ lại nực cười
Hẳn vô tình thế mới trêu ngươi
Vì hữu ý nên rằng hoảng mắt
Chú có biết đâu mình cũng chỉ là…
THỊ MẦU: (xông ra, nắm tay Kinh Tâm) Đây rồi nhé!
KÍNH TÂM:
Mô Phật!
THỊ MẦU:
Bỏ mô Phật đi!
KÍNH TÂM:
Cô buông ra để tôi quét chùa kẻo sư phụ người quở chết!
THỊ MẦU:
Đưa chổi đây em quét rồi em nói chuyện này cho mà nghe!
Này chú tiểu ơi!
Mong cho chú tiểu quét sân
Xịch lại cho gần, cầm chổi quét thay
Lá tình không gió mà bay!
Nào, ăn với em miếng giầu đã nào! (Kính Tâm bỏ chạy)
Phải gió ở đâu! Chạy từ bao giờ rồi!
Ới này thầy tiểu ơi!
Muốn rằng cây cải cho xanh
Thài lài, rau dêu tám thành bờ tre
Lắng tai tôi nói cho mà nghe
Tri âm chẳng tỏ tri âm
Để tôi thương vụng nhớ thẩm sầu riêng!
TIẾNG ĐẾ:
Sao lẳng lơ thế, cô Mầu ơi!
THỊ MẦU:
Lẳng lơ đây cũng chẳng mòn
Chính chuyên cũng chẳng sơn son để thờ
(Hạ)
(Theo Hà Văn Cầu (Chủ biên), Hà Văn Cầu – Hà Văn Trụ (biên soạn), Kịch bản chèo, quyển 1, Hội văn nghệ dân gian Việt Nam – NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2014, tr. 272 – 276 và 317 – 320)
